SINIR KOYMANIN ÖNEMİ
Sınır Koymak Ne Demektir ?
Sınır koyma, insan ilişkilerinin en önemli noktalarından biridir. Kişilerin sınırlarının aralığını ve geçirgenliğini belirlemesi ile ilgilidir. Sınır koyma; kişisel alanımızı, değerlerimizi ve ihtiyaçlarımızı gösterir. Kişisel sınırlar bizi bir birey olarak tanımlar ve neyi yapıp neyi yapmayacağınızı fark etmemizi sağlar. Bunun yanında sınırlar neyden hoşlanıp hoşlanmadığımızı gösterir. Sınırlarınız birinin size ne kadar yaklaşabileceğini ifade etme biçiminizdir.
Bazı insanların sınırları çok sert ve katıdır bu durum da ilişkilere zarar verebilir. Bazı insanların sınırları ise çok fazla geçirgendir bu durum da kişinin benliğine zarar veren bir durum olarak karşımıza çıkabilir. Sağlıklı sınırları oluşturmak hem kişilerarası ilişkiler hem de kendimizle olan ilişkimiz açısından önemlidir.
1. Sert Sınırları Olan Kişiler: Bu kişilerin sağlıklı ilişki kurmaları oldukça zorlayıcı olur. Yardıma ihtiyaç duydukları zamanlarda bile soğuk ve uzak durarak yardım istemekten kaçınırlar. Yakın ilişkilerde reddedilmemek için daima kaçınma davranışı gösterebilirler. Düşünce ve duygularını ihtiyaç duydukları zamanlarda bile ifade etmezler.
3. Geçirgen Sınırları Olan Kişiler: Sert sınırları olan insanların tam tersi olarak bu kişiler, duygu ve düşüncelerini olması gerekenden fazla paylaşırlar. Çevrelerindeki kişilerin yaşamlarına müdahale etmelerine izin verirler. Saygısızlık ve istismar karşısında tepki vermemeleri olası bir durumdur.
4. Sağlıklı Sınırları Olan Kişiler: Kendi değerlerini koruyarak, diğerlerinden fikir alarak ve bu fikirleri uygulamadan önce kendi süzgecinden geçirerek hayatlarına devam edebilirler. Özel yaşamları ilgili detaylı bilgiyi sadece yakın çevreleriyle paylaşırlar. İstemedikleri bir durumda hayır demekte zorluk yaşamazlar. İhtiyaçlarını, duygu ve düşüncelerini esnek bir şekilde ifade edebilirler.
Sınır Koymak Neden Gereklidir ?
Sizi rahatsız eden durumları dile getirmediğinizde yaşadığınız sıkıntıyı içinize atmış olursunuz ve bu durum psikolojik sağlığınız olumsuz olarak etkiler. İçimizde yaşadığımız bu sıkıntılar kimi zaman ani ve sebepsiz öfke patlamaları olarak ortaya çıkabilir. Kendinizi korumak ve sağlıklı bir iletişime sahip olmak için bedensel, duygusal ve bilişsel sınırlara ihtiyacınız vardır. Burada en önemli noktalardan biri sınır koymanın bir bencillik olarak düşünülmemesidir. Kişinin kendi iyilik halini sürdürebilmesi ve sağlığını koruyabilmesi için gerekli bir davranıştır. Romantik partnerinizle, arkadaşlarınızla, çocuklarınızla ya da iş hayatınızdaki kişilerle sınırlarınızı belirlemek kişiler arası ilişkileriniz için bir ihtiyaçtır. İlişkilerde sınırlarımızın olması, ihtiyaçlarımızı ve isteklerimizi diğer kişilerin tepkilerinden çekinmeden, açık ve net şekilde iletmemize yardımcı olur. Aynı zamanda diğer insanların kişisel çıkarları için bizi kullanmasını ve zarar görmemizi engeller. Kişisel sınırlarımızı belirlemek ve bu sınırların ihlal edilmemesi için çaba göstermek; öz saygımızı, özgüvenimizi ve öz farkındalığımızı geliştirir.
Sınır Koymak Neden Bizi Zorluyor Olabilir ?
Sınır koymanız gerektiği zamanlarda kaygılı hissedebilirsiniz. Özellikle terk edilme korkusu, dışlanma korkusu ve reddedilme korkusu ile birlikte sınır koymaktan hemen vaz geçiyor olabilirsiniz. Hem kabul görmek hem de o kişiyle olan ilişkinizi riske atmamak için sergilediğiniz bu davranış kendinizden ödün vermenize neden olur. Sınır koymanın sosyal ilişkilerimizi riske atabileceğine dair var olan inancımız, bizim için kabul edilebilir ve kabul edilemez durumların neler olduğunu fark etmemize ve ifade etmemize engel olabiliyor. Burada sınır çizmenin diğer kişileri cezalandırmak için değil kendi iyi oluşumuzu korumak için gerekli olduğunu fark etmemiz gerekiyor.
Sağlıklı sınırlar oluşturmayı öğrenemememizin önündeki en büyük engellerden biri de, sınırlarımızın nerede başlayıp nerede bittiklerini bilmiyor oluşumuzdan ve sınırların esnetilemez olduğunu düşünmemizden kaynaklanıyor olabilir. Bu durumda kendimize zaman tanımak ve kendimizi gözlemek bizi rahatsız eden durumları fark etmemize yardımcı olacaktır.
Herkesle iyi olma, herkesle iyi geçinebilme ihtiyacı hissediyorsanız bu durumu ilişkilerinizdeki sınırları gözden geçirmeniz gerektiğini size hatırlatacak bir ipucu olarak düşünebilirsiniz.
Hangi Konularda Sınır Koyulabilir ?
* Fiziksel Sınırlar: Yeme, içme gibi tüm fiziksel ihtiyaçları içine alan sınırlarımızdır.
* Duygusal Sınırlar: Diğerlerinin duygularınıza saygı duymasını temel noktaya alan bu sınırlar, sizin de başkalarına ne kadar empati yapabildiğinizi gösterir. Duygularınız ile alakalı sizi rahatsız eden sorular soruluyor veya duygularınız saygı görmüyorsa, duygusal sınırlarınız ihlal ediliyor olabilir.
* Zaman Sınırları: Neyin önemli olduğunu veya daha öncelikli olduğunu biri size söylüyor ve siz de buna uyum sağlamak zorunda hissediyorsanız, zaman ile ilgili sınırlarınız net olmayabilir.
* Maddi Sınırlar: Bütçenizi ve sahip olduklarınızı harcama biçiminize kendiniz karar vermiyorsanız, maddi sınırlarınız aşılıyor olabilir. Diğer insanlar size sürekli maddi konularda akıl veriyor veya sizden talepte bulunuyorsa ve uyum sağlamak zorunda hissediyorsanız maddi sınırlarınız aşılıyor olabilir.
* Entelektüel Sınırlar: Dil, din, ırk ayrımı yapan durumlar entelektüel sınırları aşmaktadır.
* Cinsel Sınırlar: Mahremiyet ve rıza olmadan yapılan her davranış, cinsel sınırları ihlal eder.
Sağlıklı Sınırlar Oluşturmak İçin Neler Yapabiliriz ?
– İlk olarak, ilişkilerinizdeki önceliklerinizi fark edin ve kime hangi konuda sınır koymanız gerektiğini belirleyin.
– Duygu ve düşüncelerinizi karşı tarafa açık ve net bir şekilde iletmeye özen gösterin.
– Sınırlarınızı çok katı ve değişmez olarak oluşturmamaya dikkat edin. Sağlıklı sınırlar bellidir fakat duruma ve kişiye göre esneklik sağlayabilen tutarlı yapılardır.
– Sınırlarınızı ifade ederken üslup çok önemlidir. Karşılıklı saygıyı bozmadan, kişiyi incitmeden, terslemeden ve kırmadan sınırlarınızı ifade etmeniz gerekir.
– Verdiğiniz kararların arkasında durun.
– Hayatınızın merkezinde bir başkası değil kendiniz olduğunu unutmayın.